دندان‌های سالم و صاف، نقش مهمی در جذابیت و زیبایی صورت افراد داشته و می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس و حفظ تقارن و توازن چهره کمک زیادی کند. متاسفانه همه افراد به صورت ژنتیکی دارای دندان‌های ردیف و مرتب نبوده و مشکلات مربوط به دندان از زمان کودکی هر فرد نمود پیدا می‌کند. یکی از موضوعات رایجی که باعث نگرانی والدین می‌شود، ظاهر غیرعادی دندان‌های فرزندشان است. جالب است بدانید اکثر مشکلات مربوط به دندان ارثی بوده و اگر پدر یا مادر دندان‌های غیرعادی دارند، انتظار می‌رود تا فرزند آن‌ها هم با این مسئله مواجه شود. جز دلایل موروثی، عوامل دیگری هم در مشکلات ظاهری دندان کودکان موثر بوده و به والدین هشدار می‌دهند تا برای یک دوره درمان آماده شوند.
ارتودنسی چه تاثیری بر سلامت دندان دارد؟
ارتودنسی روشی برای بهبود ظاهر، شکل دندان‌ها و بهبود عملکرد دندان‌هاست. اگر دندان‌های شخص به دلیل کوچک بودن فک یا کج بودن دندان‌ها هم تراز نباشند یا روی هم قرار گرفته باشند، باعث ایجاد مشکلاتی در جویدن غذا، تمیز کردن دندان‌ها و در آخر باعث ظاهر نامناسب دندان‌ها که نسبت به موارد دیگر مشخص‌تر است می‌شوند. مشکلات دندان در نهایت به پوسیدگی و خرابی دندان‌ها منجر می‌شود.
ارتودنسی دندان، تنها به معنی مرتب و ردیف کردن آن‌ها نیست. در واقع ارتودنسی، ردیف شدن درست دندان‌ها و ارتباط صحیح دندان‌ها با فک مقابل، استخوان فک و بافت صورت شامل چانه، بینی و لب‌هاست. ارتودنسی در اثر وارد کردن نیروی کم؛ اما تدریجی به دندان‌ها، باعث ردیف و مرتب شدن آن‌ها می‌شود.
اگر یکی از والدین سابقه ناهنجاری‌های دندان را داشته است یا کودک شما به دلایل مختلف در دندان‌های خود دچار مشکل شده است، ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان بهترین راه حل برای برطرف کردن مشکلات فرزند شما بوده و به آن کمک می‌کند تا با اعتماد به نفس حرف بزند و از لبخند خود لذت ببرد.
ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان چیست و چه فوایدی دارد؟
ارتودنسی پیشگیری، راهی برای شناسایی و درمان مشکلات دندان در کودکان و نوجوانان است و در صورت تشخیص زودهنگام، به جلوگیری از درمان تهاجمی‌تر و پرهزینه‌تر در آینده کمک فراوانی می‌کند. فاصله بین دندان‌ها، بی‌نظمی دندان، ناهنجاری‌های فک، دندان اضافه و… از نمونه مشکلاتی بوده که با ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان و کودکان قابل بررسی و درمان است.
تشخیص و درمان زودهنگام دندان‌ها با ارتودنسی پیشگیری به فرزند شما کمک می‌کند تا بهداشت دهان و عاداتی را که ممکن است در ایجاد یک بیماری و مشکل جدید نقش داشته باشد بهبود ببخشد، همچنین با اصلاح فرم دندان و صورت، عزت نفس او را بسیار تقویت خواهد کرد و نقش مهمی در احساس کلی او نسبت به خودش خواهد داشت. از مهم‌ترین فواید ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان، کاهش قابل توجه هزینه‌ها و طی کردن روند درمان ساده‌تر است.
بهترین سن برای ارتودنسی چه زمانی است؟
هیچ وقت برای معاینه ارتودنسی زود نیست. انجمن متخصصین ارتودنسی آمریکا (AAO) سن هفت سالگی را بهترین زمان برای اولین معاینه ارتودنسی توصیه کرده است. در این سن، بیشتر دندان‌های شیری و تعدادی از دندان‌های دائمی رشد کرده و برای ارتودنتیست امکان ارزیابی دقیق از وضعیت کلی دندان و فک بیمار فراهم است. با وجود امکان تشخیص بسیاری از ناهنجاری‌های دندان و فک، تنها موارد محدودی را می‌توان در این سن مورد درمان قرار داد و برای مشکلات دیگر، برنامه زمانی مشخصی از سوی ارتودنتیست جهت مداخله ارتودنسی در آینده برای بیمار تدوین خواهد شد.
پس‌از اولین معاینه ارتودنسی با توجه به شدت ناهنجاری، نوع و مدت زمان درمان مشخص می‌شود. اگر فرد دچار مشکلات در ناحیه فک باشد باید قبل از سن بلوغ تحت درمان قرار بگیرد، زیرا در این زمان استخوان‌های فک، قابلیت جا‌به‌جایی به کمک دستگاه‌های ارتودنسی را دارند. معمولا این سن برای دختران، هشت سالگی و برای پسرها، نه سالگی در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که در زمان مناسب برای ارتودنسی اقدامی صورت نگیرد، استخوان‌های فک سخت شده و تنها به کمک جراحی فک قادر به حرکت خواهند بود. به همین دلیل ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان بسیار توصیه می‌شود تا از درمان‌های سنگین و هزینه‌های زیاد آن جلوگیری کند.
اگر در معاینه اولیه تشخیص داده شود که بیمار دچار مشکلات فکی نبوده و تنها قصد مرتب کردن دندان‌های نامنظم خود را دارد، محدوده سنی 10 الی 12 سال، می‌تواند سن مناسبی برای شروع ارتودنسی باشد. نداشتن مشکلات مربوط به فک و سالم بودن لثه‌ها سبب می‌شود تا بیمار در هر سنی قادر به شروع درمان ارتودنسی خود باشد.
دلایل معاینه و پیگیری مشکلات دندان در کودکی
آشنا کردن کودک با محیط دندانپزشکی و معاینه و بررسی دندان‌های او توسط متخصص به چند دلیل بسیار توصیه می‌شود:
- کاهش اضطراب ناشی از دندانپزشکی: بردن زودهنگام کودک به دندانپزشکی، به آن‌ها فرصتی می‌دهد تا با محیط و روند کار و درمان آشنا شوند. کلینیک‌های دندانپزشکی کودکان به گونه‌ای طراحی شده‌اند که فضای دوستانه‌ای دارند و احتمال ترس و فوبیای کودک به دندانپزشکی را در آینده کاهش می‌دهند. افرادی که نسبت به دندانپزشکی و فرآیند درمان احساس ترس می‌کنند، مشکلات دندان خود را را تا زمانی که درد آن‌ها را مجبور به مراجعه به دندان‌پزشک کند به تعویق می‌اندازند.
- آموزش بهداشت دهان و دندان: معاینه دندان کودکان، آن‌ها را تشویق به یادگیری شیوه صحیح شست‌وشوی دندان، استفاده از مسواک و مراقبت‌های مربوط به دندان‌ها می‌کند و باعث ایجاد علاقه و انگیزه در آن‌ها می‌شود. مراجعه به دندانپزشکی باعث می‌شود که کودک اهمیت سلامت و مراقبت از دندان‌های خود را تا حد زیادی درک کند.
- تشخیص بیماری یا مشکل در دندان‌ها: از دیگر دلایل مراجعه به دندانپزشکی در کودکی این است که ارتودنتیست می‌تواند در سنین پایین‌تر، مشکلاتی مرتبط با نامرتبی دندان‌ها را تشخیص دهد که شما به تنهایی و فقط با نگاه کردن به دندان‌های کودک خود قادر به تشخیص آن‌ها نخواهید بود.
- تشخیص مشکلات مربوط به فک و لثه: در سن هفت سالگی کودک شما به اندازه کافی دندان‌های دائمی دارد که ارتودنتیست بتواند بیماری یا آغاز روند بروز مشکلات در دهان را تشخیص دهد. همچنین در این سن می‌توان ناهنجاری‌های فک و سایر اختلالات فکی را تشخیص داد و ارتودنتیست می‌تواند روند رشد فک و دندان‌ها را زیر نظر داشته باشد. در نهایت ارزیابی کودک شما توسط ارتودنتیست در سن کم، این موقعیت را ایجاد می‌کند که او بتواند بهترین درمان را در مناسب‌ترین زمان تعیین کند.
عدم انجام ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان موجب بروز چه عوارضی می‌شود؟
گاهی والدین نسبت به علائم مختلف یا شکل ظاهری دندان‌های کودک خود بی‌تفاوت بوده و حتی اعتقاد دارند با بزرگ‌تر شدن کودک، مشکلات دندان او هم خوب خواهد شد. مراجعه نکردن به دندانپزشکی، ریسک و اشتباه بزرگی است که والدین مرتکب آن می‌شوند و ممکن است فرزندشان در آینده به دلیل سهل‌انگاری پدر و مادر خود، درمان‌های سخت و پرهزینه را متحمل شود. در ادامه برخی از عوارض عدم مراجعه به دندانپزشکی و انجام ندادن ارتودنسی پیشگیری را شرح داده‌ایم.
- کج شدن دندان‌ها: ظاهر بد دندان‌ها، علاوه‌بر تاثیر منفی که بر چهره و لبخند شخص دارد، می‌تواند روی کیفیت زندگی افراد هم تاثیر بگذارد. عدم انجام یا تاخیر در شروع درمان ارتودنسی سبب خواهد شد که مابقی دندان‌ها هم به دلیل کج بودن یا جایگاه نامناسب چند دندان، به‌صورت نامنظم رشد کنند. حالت ناخوشایند دندان‌ها که در اعتماد به نفس کودک هم تاثیر منفی زیادی خواهد داشت.
- اختلال در گوارش: برخی از افرادی که دندان‌های ناهماهنگ و نامرتبی دارند ممکن است در جویدن غذا دچار مشکل شوند. دندان‌های کج، فاصله‌دار یا به طور کلی نامرتب عملکردهای دهان مانند جویدن و حرف زدن را مختل خواهند کرد. دندان‌های نامرتب نمی‌توانند غذا را به خوبی بجوند و از آنجایی که هضم غذا از دهان شروع می‌شود، ممکن است فرایندهای گوارشی فرد را مختل کنند.
- بیماری پریودنتال: در صورت کج و نامرتب بودن دندان‌ها رعایت بهداشت دهان و دندان سخت می‌شود که همین موضوع می‌تواند باعث پوسیدگی دندان و بیماری پریودنتال (بیماری لثه) شود. در صورت عدم درمان التهاب لثه در مراحل اولیه ممکن است منجر به بیماری پریودنتیت و در نهایت عفونت جدی و آسیب به استخوان‌ها و دندان‌ها شود.
- خطر آسیب و شکستگی: افرادی که مشکل بیرون‌زدگی دندان‌های جلوی خود را دارند، همیشه در معرض خطر بیشتری هنگام افتادن هستند؛ چرا که احتمال آسیب‌دیدگی و شکستگی دندان‌ها در این افراد بیشتر است. دندان‌های جلویی ممکن است ترک بخورند و علاوه‌بر این، خطر آسیب به بافت‌های نرم مانند لثه، گونه‌ها و لب همیشه وجود دارد.
- اختلالات گفتاری: در صورتی که دندان ها کج و نامرتب باشند ممکن است فرد در ادای برخی کلمات و حروف مشکل داشته باشد.
مراقبت‌های بعد از ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان
مراقبت‌های بعد از ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان بسیار مهم است. به فرزند خود یاد بدهید که مراقبت صحیح از بریس‌ها، سیم‌هایی که روی دندان قرار می‌گیرند، باعث می‌شود تا بدون مشکل روند درمان او طی شود و هرچه زودتر دندان‌هایی مرتب و زیبا داشته باشد. در ادامه مهم‌ترین موارد برای مراقبت و نگهداری از بریس‌ها خواهیم گفت.
1. مسواک زدن بعد از هر وعده غذا و استفاده از نخ دندان
مسواک زدن دندان‌ها برای از بین بردن پلاک از روی آن‌ها و حفظ بهداشت دهان و دندان با بریس مهم است. بریس‌ها فضایی برای چسبیدن غذا روی دندان‌ها ایجاد می‌کنند، به همین دلیل مهم است که کودک شما بعد از هر وعده غذایی دندان‌های خود را با مسواک مناسب بریس، تمیز کند. نخ دندان را فراموش نکنید، هنگام نخ دندان کشیدن، به یاد داشته باشید که بالا و پایین هر سیم را خوب نخ بزنید.
2. رعایت رژیم غذایی
داشتن تغذیه مناسب، عامل مهمی در مراقبت‌های بعد از ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان است. درست بعد از ارتودنسی کردن دندان‌های کودک شما، بهتر است تا چند روز غذاهای نرم بخورد. ممکن است دهان کودک حساس باشد و باید مراقب نحوه جویدن خود باشد. پس‌از مدت کوتاهی، فرزند شما می‌تواند دوباره به طور معمول غذا بخورد، البته به استثنای چند مورد. بهتر است از خوردن تنقلات ترد مانند چوب شور، چیپس، آجیل و خوراکی‌های شیرین مثل آب‌نبات و نوشابه اجتناب شود، زیرا احتمال پوسیدگی دندان‌ها را افزایش می‌دهد. همه این غذاها می‌توانند در بریس‌ها گیر کرده، به سیم قوس آسیب بزند یا براکت را از روی دندان بکشند. بهتر است قبل از سرو غذا آن را به قطعات کوچک تقسیم کنید تا باعث جدا شدن وسایل ثابت ارتودنسی از روی دندان‌ها نشود. از خوردن چیزی سفت و چسبنده مانند آدامس در طول دوران ارتودنسی اجتناب کنید.
3. بهترین غذاها بعد از ارتودنسی:
- انواع سوپ و آش
- پوره سیب‌زمینی
- ماکارونی و پاستا
- میوه‌های نرم مانند موز
- انواع اسموتی
- تخم‌مرغ
4. مراجعه منظم به دندانپزشکی
مراجعه به دندانپزشکی برای بررسی دندان‌های کودکانی که بریس دارند، امری ضروری است. دندان‌پزشک می‌توانند پلاک و جرم‌هایی را که با مسواک زدن از بین نرفته‌اند و باعث پوسیدگی دندان می‌شوند را از بین ببرد. بررسی روند درمان و چک کردن سلامت لثه‌ها از دیگر مزایای مراجعه منظم به دندان‌پزشک است. توصیه می‌شود که هر 6 تا 8 هفته برای تنظیم براکت‌ها به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
5 دلیل که باعث ایجاد مشکلات دندان در کودکان می‌شود:
- مکیدن بیش از حد انگشت
- سایش دندان‌ها به یکدیگر (دندان قروچه)
- بیماری‌های لثه کودکان
- زود یا دیر افتادن دندان‌های شیری
- تصادف یا ضربه شدید
عوامل بالا از اصلی‌ترین دلایل ظاهر بد در دندان‌های کودکان بوده و علاوه‌بر جلوه‌ی ناخوشایند، می‌تواند باعث تغییر ظاهر و فک صورت کودک هم شوند. مشکلات دندان اگر در دوران کودکی شناسایی نشده و مورد درمان قرار نگیرند، در آینده به مشکلات بزرگ‌تر و هزینه‌های درمانی بیشتر منجر خواهند شد. بی‌شک یکی از بهترین روش‌ها برای داشتن دندان‌هایی یک‌دست و مرتب ارتودنسی است؛ اما ارتودنسی به چه معناست و چگونه انجام می‌شود؟
سوالات متداول ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان
1. قیمت ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان چقدر است؟
فراموش نکنید که شما درحال سرمایه‌گذاری روی سلامت دهان و دندان کودک خود هستید. مشکل دندان، نوع بریس، مدت زمان درمان، منطقه و شهری که در آن هستید عواملی هستند که قیمت ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان را تعیین می‌کنند و قیمت این نوع درمان برای هر شخص متفاوت خواهد بود. توجه کنید که بعضی از بیمه‌ها، ارتودنسی برای کودکان را پوشش می‌دهند.
2. درمان ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان چقدر طول می‌کشد؟
طول درمان به مشکل دندان‌های فرزندتان بستگی دارد. در برخی موارد، درمان ممکن است گاهی تا 12 ماه یا 30 ماه طول بکشد. ارتودنتیست به شما حدود بازه زمانی درمان را خواهد گفت. در بعضی موارد، کودکان به بیش از یک دوره درمان با بریس نیاز دارند. به عنوان مثال، اگر زمانی که کودک هنوز چند دندان شیری دارد، دندان‌هایش را ارتودنسی کند، ممکن است پس‌از رشد تمام دندان‌های دائمی خود، به دور دوم درمان نیاز داشته باشد. مدت زمان حدودی درمان پس از معاینه مشخص خواهد شد و برای هر شخص متفاوت خواهد بود.
3. آیا ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان درد دارد؟
احساس مقداری درد در روزهای اول بعد از ارتودنسی طبیعی است. استفاده از داروهای مسکن که برای مقابله با درد می‌تواند بسیار مفید باشد. توجه کنید که راهنمای داروی مربوطه را مطالعه کرده و اطمینان حاصل کنید که مصرف مسکن برای فرزند شما بدون مشکل و عوارض است.
معمولا پیشنهاد می‌شود در سن 8 سالگی کودک، حتما یک مراجعه به متخصص ارتودنسی برای بررسی مشکلات احتمالی او را داشته باشید. مزیت مراجعه در این سن این است که ارتودنتیست می‌تواند بهترین زمان ممکن برای آغاز درمان و البته بهترین نوع درمان را به شما پیشنهاد کرده و حتی از بسیاری از مشکلات در بزرگسالی فرزند شما پیشگیری نماید. درمان بعضی از ناهنجاری‌های مربوط به دندان حتما باید در سنین پایین شروع شود تا نتایج آن موفقیت‌آمیز باشد و کودک نیاز به جراحی یا عمل‌های سنگین نداشته و از هزینه‌های زیاد آن هم جلوگیری شود. ضرورت ایجاد فضا برای دندان‌ها و تصحیح فک عوامل دیگری هستند که باعث می شوند درمان در سنین پایین به بیمار پیشنهاد شود. ارتودنسی پیشگیری مخصوص نوجوانان باعث می‌شود فرزند شما لبخندی زیباتر داشته باشد و زمینه را برای یک عمر دندان‌های سالم و جذاب فراهم می‌کند.